Boşanma Kararı Aldınız Ya Da Almak Üzeresiniz: Haklarınız, Atmanız Gereken Adımlar ve Güçlü Bir Başlangıç İçin Yol Haritanız
- Saliha ŞAHİN
- 2 Tem
- 14 dakikada okunur
Hayatınızın Bu Yeni Aşamasında Yalnız Değilsiniz
Boşanma, hayatımızdaki en zorlu ve karmaşık süreçlerden biri olabilir. Duygusal bir fırtınanın ortasındayken, aynı zamanda geleceğinizi etkileyecek önemli hukuki kararlar almanız gerekir. Bu süreçte kendinizi yalnız, kafanız karışmış veya endişeli hissetmeniz çok doğal. Ancak unutmayın, bu yolda yalnız değilsiniz ve haklarınız var. Bu yazı, boşanma sürecine dair temel bilgileri sunmak, karşılaşabileceğiniz zorluklara ışık tutmak ve en önemlisi, haklarınızı koruyarak bu süreci en doğru şekilde yönetmeniz için size bir yol haritası sunmayı amaçlıyor. Çünkü doğru bilgi ve profesyonel bir destekle, bu zorlu dönemi geleceğiniz için daha güçlü bir başlangıca dönüştürebilirsiniz.
Boşanma Süreci Nasıl İşler? Bilmeniz Gereken Temel Hukuki Adımlar
Türkiye'de boşanma davaları Aile Mahkemelerinde görülür. Medeni Kanunumuz boşanmayı iki temel şekilde düzenlemiştir:
Anlaşmalı Boşanma: Hızlı Ama Dikkat Gerektiren Bir Yol Eğer evliliğiniz en az bir yıl sürmüşse ve eşinizle boşanmanın tüm sonuçları (nafaka, çocukların durumu, malların paylaşımı gibi) üzerinde tam bir fikir birliğine vardıysanız, anlaşmalı boşanma yoluna gidebilirsiniz. Bu, genellikle daha hızlı ve daha az yıpratıcı bir süreçtir. Ancak burada dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, anlaşma protokolünün sizin ve çocuklarınızın haklarını tam olarak koruyor olmasıdır. Bazen, sürecin bir an önce bitmesi arzusuyla veya yeterli bilgiye sahip olunmadığı için, ileride pişmanlık yaratacak anlaşmalara imza atılabilmektedir. Özellikle evlilik içinde ekonomik olarak daha az güce sahip olan tarafın, tüm haklarını tam olarak bilmeden veya duygusal baskı altında karar vermemesi çok önemlidir. Bir avukatla bu protokolü hazırlamak veya mevcut protokolü inceletmek, hak kaybı yaşamanızı önleyecektir.
Çekişmeli Boşanma: Haklarınızı Savunmanız Gereken Süreç Eşinizle boşanma veya boşanmanın sonuçları (nafaka, velayet, mal paylaşımı vb.) üzerinde anlaşamadığınız durumlarda çekişmeli boşanma davası açılması gerekir. Bu dava türünde, boşanmayı isteyen tarafın, kanunda belirtilen boşanma sebeplerinden (örneğin, evlilik birliğinin temelinden sarsılması, terk, zina gibi) birine dayanması ve bunu mahkemede kanıtlaması gerekir. Çekişmeli boşanma davaları, dilekçelerin verilmesi, delillerin sunulması, tanıkların dinlenmesi gibi aşamaları içerir ve anlaşmalı boşanmaya göre daha uzun sürebilir. Bu süreçte bir avukatın hukuki bilgisi ve deneyimi, haklı olduğunuz konularda taleplerinizin doğru bir şekilde mahkemeye sunulması ve lehinize sonuçlar almanız açısından kritik öneme sahiptir.
Boşanmanın Sizin İçin Hukuki Sonuçları: Nafaka, Velayet ve Mal Paylaşımı
Boşanma kararıyla birlikte hayatınızda birçok değişiklik olacaktır. Hukuk, bu değişikliklerin adil bir şekilde yönetilmesi için bazı düzenlemeler getirmiştir:
Nafaka Hakkınız: Ekonomik Güvenceniz İçin Önemli Bir Adım Boşanma sürecinde ve sonrasında ekonomik zorluk yaşamamanız için nafaka talep etme hakkınız olabilir.
Tedbir Nafakası: Dava devam ederken sizin veya çocuklarınızın geçimi için eşinizden talep edebileceğiniz nafakadır.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşme riskiniz varsa ve boşanmada daha fazla kusurlu değilseniz, eski eşinizin mali gücü oranında süresiz (koşullar devam ettiği sürece) nafaka alabilirsiniz. Özellikle evlilik nedeniyle çalışma hayatından uzak kalmış, çocuk büyütmüş veya eşine destek olmuş kadınlar için bu nafaka türü büyük önem taşır.
İştirak Nafakası: Çocukların velayeti size verildiğinde, çocuğunuzun eğitim, sağlık, barınma gibi giderlerine eski eşinizin de katılması için ödenen nafakadır. Nafaka miktarları ve koşulları her dosyada farklılık gösterir. Hak ettiğiniz nafakayı alabilmek için durumunuzun bir avukat tarafından doğru analiz edilmesi önemlidir.
Çocukların Velayeti: Her Zaman Çocuğun Üstün Yararı Önceliklidir Boşanmada en hassas konulardan biri de çocukların velayetidir. Mahkeme, velayet kararını verirken her zaman çocuğun fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimi için en iyi olanı, yani "çocuğun üstün yararını" gözetir. Genellikle küçük yaştaki çocukların velayetinin anneye verilmesi eğilimi olsa da, her durum kendi özelinde değerlendirilir. Velayetin yanı sıra, diğer eşin çocuklarla kişisel ilişki kurma hakkı da düzenlenir. Bu süreçte çocuğunuzun en az etkilenmesi için bir uzmanla çalışmak ve çocuğunuzu asla bir çatışma unsuru haline getirmemek çok önemlidir.
Mal Paylaşımı: Evlilikteki Emeğinizin Karşılığı Türkiye'de 2002 yılından sonra evliliklerde yasal mal rejimi "edinilmiş mallara katılma"dır. Bu, evlilik birliği içinde çalışarak elde edilen tüm mal varlığının (maaşlar, primler, bu gelirlerle alınan ev, araba vb.) boşanma durumunda eşler arasında kural olarak yarı yarıya paylaşılması anlamına gelir. Burada özellikle vurgulamak istediğimiz bir nokta var: Kadınların evlilik birliği içindeki emeği çoğu zaman "görünmez" kalır. Ancak çocukların bakımı, evin idaresi, eşin kariyerine destek olmak için harcanan zaman ve çaba da çok değerlidir ve mal paylaşımında göz önünde bulundurulması gereken unsurlardır. Hukukumuz bu emeği tanır; ancak bunun mahkemede doğru bir şekilde sunulması ve hak ettiğiniz payı almanız için titiz bir çalışma ve hukuki uzmanlık gerekir. Ayrıca, evlilik öncesi mallarınız veya size miras kalan değerler kişisel malınız sayılır ve paylaşıma dahil edilmez. Mal paylaşımı, boşanmanın en karmaşık hukuki sonuçlarından biri olabilir ve bir avukatın rehberliği bu noktada hayati değerdedir.
Boşanma Sürecinde Kadınların Karşılaştığı Zorluklar ve Bunlarla Başa Çıkma Yolları
Boşanma, sadece hukuki bir süreç değildir; aynı zamanda ekonomik, sosyal ve psikolojik pek çok zorluğu da beraberinde getirebilir. Bu zorlukların farkında olmak, onlarla başa çıkmak için ilk adımdır.
Ekonomik Kaygılar: Pek çok kadın için boşanma sonrası en büyük endişe, geçimini nasıl sağlayacağıdır. Evlilik boyunca çalışma hayatına ara vermiş, çocuklarıyla ilgilenmiş veya eşinin işine destek olmuş olabilirsiniz. Bu durumda nafaka ve mal paylaşımı haklarınız, yeni bir ekonomik düzen kurmanızda temel dayanağınız olacaktır. Haklarınızı tam olarak bilmek ve talep etmek, ekonomik güvenceniz için kritik önem taşır.
Sosyal Çevrenin Etkisi ve Yalnızlık Hissi: Boşanma sonrası sosyal çevrenizde bazı değişiklikler yaşanabilir. "Boşanmış kadın" olmaya dair toplumsal önyargılarla karşılaşabilir, kendinizi yalnız hissedebilirsiniz. Unutmayın ki bu süreçte size gerçekten destek olan, yargılamayan insanlarla ilişkilerinizi güçlendirmek, yeni sosyal ağlar kurmak ve gerekirse profesyonel psikolojik destek almak bu dönemi daha sağlıklı atlatmanıza yardımcı olur.
Psikolojik Yıpranma: Boşanma, kayıp, öfke, üzüntü, belirsizlik gibi pek çok yoğun duyguyu beraberinde getirebilir. Bu duyguları yaşamak doğaldır. Ancak bu duyguların hayatınızı yönetmesine izin vermemek, gerekirse bir terapistten destek almak, kendinize zaman tanımak ve özşefkat göstermek önemlidir. Eğer evliliğinizde psikolojik veya fiziksel şiddete maruz kaldıysanız, bu travmalarla başa çıkmak için mutlaka profesyonel yardım almalısınız.
Boşanma Yolculuğunda Atılacak Adımlar: Nereden Başlamalı, Nelere Dikkat Etmeli, Kimlerden Destek Almalı?
Bu zorlu ama aynı zamanda yeni bir başlangıca gebe olan süreçte doğru adımları atmak, geleceğinizi şekillendirecektir.
Ne Yapmalı? İlk Adımlarınız:
Sakin Olun ve Bilgi Toplayın: Aceleci kararlar vermekten kaçının. Öncelikle mali durumunuz (gelirler, giderler, borçlar, mal varlıkları), evlilikle ilgili önemli belgeler (evlilik cüzdanı, tapular, hesap dökümleri, varsa şiddete dair raporlar vb.) hakkında net bir resim oluşturmaya çalışın.
Mutlaka Bir Avukata Danışın: Boşanma sürecinin en kritik adımı, bu alanda deneyimli bir avukattan hukuki danışmanlık almaktır. Avukatınız size haklarınızı anlatacak, durumunuza özel bir yol haritası çizecek ve tüm süreç boyunca yanınızda olacaktır. İlk görüşme, genellikle genel bir değerlendirme ve süreç hakkında bilgilendirme içerir.
Güvenliğinizi Sağlayın: Eğer fiziksel veya psikolojik şiddet görüyorsanız, derhal güvenliğinizi sağlayacak adımları atın. Bu konuda da avukatınız size yol gösterecektir (6284 Sayılı Kanun kapsamında koruma tedbirleri gibi).
Nereden Destek Alabilirsiniz?
Avukatınız: En başta gelen hukuki destekçiniz ve yol göstericinizdir.
Baroların Adli Yardım Büroları: Eğer avukatlık ücretini karşılayacak maddi gücünüz yoksa, bulunduğunuz ildeki baronun adli yardım bürosuna başvurarak ücretsiz avukat desteği talep edebilirsiniz.
Kadın Danışma Merkezleri ve STK'lar: Belediyelerin veya sivil toplum kuruluşlarının kadın danışma merkezleri, size ücretsiz psikolojik ve sosyal danışmanlık hizmetleri sunabilir, haklarınız konusunda bilgilendirebilir.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri/ŞÖNİM'ler: Şiddete maruz kalıyorsanız veya barınma ihtiyacınız varsa Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) ve Kadın Konukevleri destek sağlayabilir.
Psikolog ve Terapistler: Boşanma sürecinin getirdiği duygusal yükle başa çıkmak, kendinizi yeniden inşa etmek ve çocuklarınızla sağlıklı bir iletişim kurmak için profesyonel psikolojik destek almak çok faydalıdır.
Nelere Dikkat Etmelisiniz? Altın Değerinde İpuçları:
Haklarınızı Tam Olarak Öğrenin: Nafaka, velayet, mal paylaşımı, maddi ve manevi tazminat gibi konularda ne gibi haklara sahip olduğunuzu bilmeden hareket etmeyin.
Duygusal Kararlardan Kaçının: Öfke, intikam veya anlık üzüntülerle hareket etmek yerine, mantığınızla ve geleceğinizi düşünerek karar almaya çalışın. Avukatınız bu konuda size objektif bir bakış açısı sunacaktır.
Önemli Belgeleri Güvence Altına Alın: Yukarıda bahsettiğimiz gibi, davada delil niteliği taşıyabilecek tüm belgelerin bir kopyasını güvenli bir yerde saklayın.
Çocuklarınızı Koruyun: Çocuklarınızı asla eşinizle aranızdaki anlaşmazlıkların bir parçası yapmayın, onlara karşı tarafı kötülemeyin. Onların bu süreçten en az etkilenmesi için çaba gösterin ve gerekirse bir çocuk psikoloğundan destek alın.
Sosyal Medyayı Dikkatli Kullanın: Boşanma sürecinizle ilgili sosyal medyada yaptığınız paylaşımlar aleyhinize delil olarak kullanılabilir. Bu dönemde özel hayatınızı sosyal medyada paylaşmaktan kaçının.
Gizliliğe Önem Verin: Süreçle ilgili detayları sadece güvendiğiniz kişilerle ve avukatınızla paylaşın. Herkesin tavsiyesi doğru olmayabilir.
Uzlaşmayı Değerlendirin (Avukatınızla): Özellikle anlaşmalı boşanma mümkünse, bir avukat rehberliğinde haklarınızdan feragat etmeden uzlaşma yollarını aramak, süreci kısaltabilir. Ancak bu, "ne olursa olsun anlaşayım" demek değildir.
Şiddete Karşı Sessiz Kalmayın: Herhangi bir şiddet türüne (fiziksel, psikolojik, ekonomik, cinsel) maruz kalıyorsanız, derhal 6284 Sayılı Kanun kapsamında koruma talep edin ve yasal yollara başvurun.
Yeni Bir Başlangıç Mümkün
Boşanma, bir son gibi görünse de, aslında pek çok kadın için kendi potansiyelini keşfettiği, daha özgür ve daha bilinçli bir yaşamın başlangıcı olabilir. Bu süreçte doğru adımları atmak, haklarınızı bilmek ve profesyonel destek almak, bu yeni başlangıcı daha sağlam temeller üzerine kurmanızı sağlayacaktır.
Unutmayın, bu karmaşık ve zorlu süreçte haklarınızı öğrenmek, doğru stratejiyi belirlemek ve hukuki adımları en doğru şekilde atmak için deneyimli bir avukatın rehberliği hayati önem taşır. Size özel durumunuzu değerlendirmek, sorularınızı yanıtlamak ve bu yolculukta size destek olmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Güçlü bir gelecek sizin elinizde.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS) - Boşanma Sürecinde Haklarınız ve Bilmeniz Gerekenler
(Unutmayın, bu cevaplar genel bilgilendirme amaçlıdır ve her bireyin durumu kendine özgü olduğundan, kişisel bir hukuki danışmanlık almanız her zaman en doğrusudur.)
Genel Süreç ve Başlangıç
Anlaşmalı boşanma tam olarak nedir? Şartları nelerdir ve benim durumum için uygun bir seçenek mi?
Anlaşmalı boşanma, evliliğiniz en az 1 yıl sürmüşse ve eşinizle boşanma, nafaka, çocukların velayeti, mal paylaşımı gibi tüm konularda tam bir mutabakata vardıysanız başvurabileceğiniz bir yoldur. Eşlerin birlikte başvurması veya birinin açtığı davayı diğerinin kabul etmesi ve mahkemede bu anlaşmayı bizzat teyit etmeleri gerekir. Genellikle daha hızlı ve daha az yıpratıcıdır. Ancak, anlaşma protokolünün sizin ve çocuklarınızın uzun vadeli çıkarlarını koruduğundan emin olmanız kritik önem taşır. Bazen haklarınızdan tam haberdar olmadan veya baskı altında hızlı bir anlaşmaya varılabilir. Bu nedenle, anlaşma protokolünü bir avukatla hazırlamanız veya en azından inceletmeniz, ileride yaşanabilecek mağduriyetleri önler.
Çekişmeli boşanma davası ne kadar sürer? Bu süreci hızlandırmak mümkün mü? Çekişmeli boşanma davalarının süresi, davanın karmaşıklığına, mahkemenin iş yüküne, delillerin toplanma hızına, tanıkların dinlenmesine ve tarafların tutumuna göre değişiklik gösterir. Ortalama olarak 1 ila 2.5 yıl sürebilir, ancak istinaf ve temyiz süreçleriyle bu süre uzayabilir. Süreci hızlandırmak için delillerin eksiksiz ve zamanında sunulması, duruşmalara düzenli katılım ve yapıcı bir avukatlık hizmeti almak önemlidir. Ancak kontrolünüz dışındaki faktörler de süreyi etkileyebilir.
Boşanma davasının masrafları yaklaşık ne kadar olur? Avukatlık ücretleri nasıl belirlenir?
Boşanma davası masrafları; başvuru harcı, tebligat giderleri, bilirkişi ücretleri (gerekirse), tanık masrafları gibi kalemlerden oluşur. Bu masraflar davanın türüne ve aşamalarına göre değişir. Avukatlık ücreti ise, Türkiye Barolar Birliği'nin her yıl belirlediği Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin altında olmamak kaydıyla, avukatınızla aranızda serbestçe belirlenir. Ücret, davanın karmaşıklığı, harcanacak emek ve zaman gibi faktörlere göre değişebilir. İlk görüşmenizde avukatınızdan bu konuda detaylı bilgi almanız en doğrusudur.
Eşim boşanmak istemiyor, bu durumda yine de boşanma davası açabilir miyim?
Evet, eşiniz boşanmak istemese dahi, kanunda belirtilen boşanma sebeplerinden birinin (örneğin, evlilik birliğinin temelinden sarsılması, aldatma, şiddet vb.) varlığı halinde çekişmeli boşanma davası açabilirsiniz. Mahkemede bu sebebi ispatlamanız durumunda, eşinizin rızası olmasa bile boşanmanıza karar verilebilir. Bir avukat, hangi boşanma sebebine dayanmanız gerektiği ve bunu nasıl ispatlayacağınız konusunda size en doğru yolu gösterecektir.
Evden ayrılmayı düşünüyorum ama hak kaybına uğramaktan korkuyorum. Ne yapmalıyım? Kişisel eşyalarımı alabilir miyim?
Evden ayrılmak, özellikle şiddet veya yoğun geçimsizlik durumlarında bir zorunluluk haline gelebilir. "Terk" nedeniyle kusurlu duruma düşmemek için haklı bir sebebiniz olması (örneğin şiddet) ve yasal süreci doğru yönetmek önemlidir. Evden ayrılmadan önce mutlaka bir avukata danışarak durumunuzu değerlendirin. Kişisel eşyalarınızı (giysileriniz, özel eşyalarınız vb.) alabilirsiniz. Diğer eşyalar ve konutun durumu için avukatınız size en doğru bilgiyi verecektir. Şiddet varsa, derhal uzaklaştırma kararı talep ederek güvenliğinizi sağlayabilirsiniz.
Nafaka Hakları
Boşanma durumunda nafaka alma hakkım var mı? Hangi tür nafakaları talep edebilirim?
Evet, boşanma sürecinde ve sonrasında ekonomik olarak mağdur olmamanız için nafaka talep etme hakkınız olabilir. Temel olarak üç tür nafaka vardır:
Tedbir Nafakası: Dava süresince sizin veya çocuklarınızın geçimi için bağlanır.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek ve boşanmada daha ağır kusurlu olmayan eşe, diğer eşin mali gücü oranında bağlanır.
İştirak Nafakası: Çocukların velayeti size verildiğinde, çocuğun giderlerine diğer eşin katılması için bağlanır. Her nafaka türünün şartları farklıdır ve durumunuza uygun olanları talep etmek için hukuki destek almanız önemlidir.
Ev hanımıyım veya gelirim çok az, yoksulluk nafakası alabilir miyim? Bu nafakanın miktarı neye göre belirlenir?
Evet, evlilik nedeniyle çalışma hayatından uzak kalmış, çocuk büyütmüş veya düzenli bir geliriniz yoksa ya da geliriniz yoksulluğa düşmenizi engellemeyecek düzeydeyse yoksulluk nafakası talep edebilirsiniz. Boşanmada daha ağır kusurlu olmamanız da bir diğer önemli şarttır. Nafaka miktarı belirlenirken; sizin ihtiyaçlarınız, yaşam standartlarınız, eşinizin mali gücü, evlilik süresi gibi birçok faktör hakim tarafından değerlendirilir. Evlilik birliğine yıllarca emek vermiş olmanız, bu nafaka talebinizde önemli bir etkendir.
Çocuklarım için alacağım iştirak nafakasının miktarı nasıl hesaplanır? Eşim nafakayı ödemezse ne gibi yasal yollara başvurabilirim?
İştirak nafakası, çocuğunuzun yaşı, eğitim durumu, sağlık giderleri, sosyal ihtiyaçları gibi unsurlar ile her iki eşin de ekonomik durumu göz önünde bulundurularak hakim tarafından belirlenir. Amaç, çocuğun boşanma öncesindeki yaşam standardının olabildiğince korunmasıdır. Eşiniz nafakayı ödemezse, avukatınız aracılığıyla icra takibi başlatabilir, maaşına haciz konulmasını talep edebilir ve hatta nafaka yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle tazyik hapsi (zorlama hapsi) için şikayette bulunabilirsiniz.
Dava süresince maddi zorluk yaşamamak için tedbir nafakası nedir ve nasıl talep edebilirim?
Tedbir nafakası, boşanma davası açıldığı andan itibaren, dava sonuçlanana kadar sizin ve çocuklarınızın temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla hakim tarafından takdir edilen bir nafakadır. Kusur durumuna bakılmaksızın, ihtiyaç sahibi olduğunuzu ve eşinizin ödeme gücü olduğunu belirtmeniz yeterlidir. Dava dilekçenizle birlikte veya davanın herhangi bir aşamasında talep edebilirsiniz. Bu, özellikle ekonomik güvencesi olmayan kadınlar için dava sürecini daha güvenli geçirmelerini sağlar.
Yoksulluk nafakası ömür boyu mu ödenir? Hangi durumlarda nafaka kesilebilir veya miktarı değişebilir?
Yoksulluk nafakası, kanunda "süresiz" olarak düzenlenmiştir. Ancak bu, her durumda ömür boyu ödeneceği anlamına gelmez. Nafaka alan tarafın yoksulluğunun ortadan kalkması, evlenmesi veya evli gibi yaşaması, haysiyetsiz hayat sürmesi ya da nafaka ödeyen tarafın mali gücünün önemli ölçüde azalması gibi durumlarda nafaka kaldırılabilir veya miktarı azaltılabilir. Aynı şekilde, koşullar değiştiğinde (örneğin enflasyon nedeniyle nafakanın yetersiz kalması) nafakanın artırılması da talep edilebilir.
Çocuklar ve Velayet Konuları
Çocuklarımızın velayeti boşanmada kime verilir? Mahkeme bu kararı verirken nelere dikkat eder?
Mahkeme, velayet kararını verirken tek bir ilkeye odaklanır: çocuğun üstün yararı. Çocuğun yaşı, sağlık durumu, alışkın olduğu ortam, kardeşleriyle ilişkileri, hangi ebeveynin ona daha iyi bir gelecek ve daha istikrarlı bir yaşam sunabileceği, çocuğun (idrak yaşındaysa) kendi düşünceleri gibi birçok faktör değerlendirilir. Genellikle anne şefkatine muhtaç küçük çocukların velayeti anneye verilme eğilimindedir ancak bu kesin bir kural değildir. Önemli olan çocuğunuz için en iyi olanın belirlenmesidir.
Çocukların velayetini alırsam, babalarının çocuklarla görüşmesini tamamen engelleme hakkım var mı? Görüşme sıklığı nasıl belirlenir?
Hayır, velayet hakkı sizde olsa bile, çocuğun diğer ebeveyniyle kişisel ilişki kurma hakkını keyfi olarak engelleyemezsiniz. Bu, çocuğun da hakkıdır. Mahkeme, çocuğun yaşına ve durumuna uygun olarak diğer ebeveynle görüşme (kişisel ilişki) zamanlarını (hafta sonları, sömestr tatili, yaz tatili, bayramlar vb.) belirler. Ancak, çocuğun güvenliğini tehdit eden çok ciddi durumlar (şiddet, ihmal vb.) varsa, mahkemeden kişisel ilişkinin kaldırılmasını veya kısıtlanmasını (örneğin refakatçi eşliğinde görüşme) talep edebilirsiniz.
Eşim çocuklarımı bana göstermiyor veya görüşmelerine engel oluyor, bu durumda ne yapmalıyım?
Mahkeme tarafından belirlenmiş bir kişisel ilişki düzeni varsa ve eşiniz buna uymuyorsa, bu hukuka aykırıdır. Avukatınız aracılığıyla "çocuk teslimi" veya "çocukla kişisel ilişkinin yeniden düzenlenmesi" için Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü’ne başvuruda bulunarak yasal işlem başlatabilirsiniz. Eşinizin bu tutumu, velayetin değiştirilmesi için bir sebep dahi oluşturabilir. Durumu derhal avukatınızla paylaşmalısınız.
Çocukların okul, sağlık, servis gibi ortak masrafları boşanma sonrasında eşimle aramda nasıl paylaşılacak?
İştirak nafakası, çocuğun temel giderlerini karşılamak içindir. Ancak bazen okul taksitleri, özel sağlık harcamaları, kurs ücretleri gibi yüksek ve beklenmedik masraflar çıkabilir. Bu tür "olağanüstü giderlerin" eşler arasında nasıl paylaşılacağı konusunda boşanma protokolünde veya mahkeme kararında bir düzenleme yapılması idealdir. Eğer böyle bir düzenleme yoksa ve anlaşmazlık yaşanıyorsa, bu giderlerin paylaşımı için ayrıca dava açılabilir.
Mal Paylaşımı ve Ekonomik Haklar
Evliliğimiz boyunca edindiğimiz ev, araba gibi mallar boşanırken nasıl paylaşılacak? Kimin ne kadar hakkı var?
Eğer 1 Ocak 2002'den sonra evlendiyseniz veya bu tarihten sonra bir mal rejimi sözleşmesi yapmadıysanız, yasal mal rejimi "edinilmiş mallara katılma"dır. Bu rejimde, evlilik birliği içinde (maaş, çalışma karşılığı elde edilen gelirler, bu gelirlerle alınan mülkler vb.) edinilen malların değeri üzerinden, kural olarak her eşin yarı yarıya katılma alacağı hakkı vardır. Malların kimin üzerine kayıtlı olduğunun bir önemi yoktur; önemli olan evlilik içinde edinilmiş olmasıdır.
Eşimin evlenmeden önceki malları veya ailesinden kalan miras paylaşıma girer mi?
Hayır, her eşin evlenmeden önce sahip olduğu mallar ("kişisel mallar") ile evlilik sırasında miras veya karşılıksız kazandırma (bağışlama gibi) yoluyla elde ettiği mallar, kural olarak mal paylaşımına dahil edilmez. Ancak bu kişisel mallardan elde edilen gelirler (örneğin, miras kalan bir evin kirası) edinilmiş mal sayılabilir ve paylaşıma tabi olabilir. Durumunuzun detaylı analizi için avukatınıza danışmalısınız.
Yıllarca ev hanımlığı yaptım, evin ve çocukların tüm yükünü üstlendim. Mal paylaşımında bu emeğimin bir karşılığı var mı?
Kesinlikle evet! Ev içinde verilen emeğiniz, çocukların bakımıyla ilgilenmeniz, ev işlerini yürütmeniz, eşinizin kariyerine odaklanmasına imkan tanımanız, evlilik birliğine çok değerli bir katkıdır ve hukukumuz bunu göz ardı etmez. Mal paylaşımında, bu görünmeyen emeğinizin karşılığını almanız için yasal haklarınız bulunmaktadır. Bu katkıların doğru bir şekilde değerlendirilip mahkemeye sunulması, hak ettiğiniz payı almanız için çok önemlidir.
Eşimin benden mal gizlediğinden veya boşanma öncesi malları başkasına devrettiğinden şüpheleniyorum, ne yapabilirim?
Eğer eşinizin mal kaçırma girişiminde bulunduğuna dair şüpheleriniz varsa, boşanma davası açarken veya dava sırasında mahkemeden bu mallar üzerine ihtiyati tedbir konulmasını talep edebilirsiniz. Ayrıca, boşanma davasından önceki son bir yıl içinde yapılan karşılıksız kazandırmalar veya kötü niyetli devirler de mal paylaşımında hesaba katılabilir. Avukatınız, bu tür durumlarla başa çıkmak için gerekli hukuki adımları atacaktır.
Düğünde takılan altınlar, takılar ve diğer ziynet eşyaları boşanmada kime ait olur? Bunları nasıl geri alabilirim?
Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre, evlilik sırasında kadına takılan her türlü ziynet eşyası (kim tarafından takılmış olursa olsun) kadının kişisel malı sayılır ve ona iade edilmesi gerekir. Eğer bu ziynetler sizde değilse, boşanma davasıyla birlikte veya ayrı bir dava açarak bunların iadesini veya bedelini talep edebilirsiniz. Düğün videoları, fotoğraflar, tanık beyanları bu konuda delil olabilir.
Şiddet Durumu ve Güvenlik Önlemleri
Evliliğimde eşimden şiddet görüyorum (fiziksel, psikolojik, ekonomik), bu durum boşanma davasını nasıl etkiler?
Şiddet, önemli bir boşanma sebebidir ("Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış" ya da "Evlilik birliğinin temelinden sarsılması" kapsamında). Şiddetin varlığı, eşinizin kusurunu artırır ve bu durum, nafaka, maddi/manevi tazminat ve hatta velayet konularında lehinize bir etki yaratabilir. En önemlisi, şiddete maruz kalıyorsanız derhal kendi güvenliğiniz için harekete geçmelisiniz.
Boşanma sürecinde eşimden korunmak için ne gibi yasal haklarım var? (Uzaklaştırma kararı vb.)
Şiddete uğruyorsanız veya uğrama tehlikeniz varsa, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında pek çok hakkınız bulunmaktadır. Mahkemeden eşinizin size yaklaşmasını engelleyen "uzaklaştırma kararı", iletişim araçlarıyla rahatsız etmesini önleyen tedbirler, müşterek konutun size tahsis edilmesi gibi birçok koruyucu tedbir talep edebilirsiniz. Bu talepler için avukatınıza veya doğrudan Aile Mahkemesi'ne, Cumhuriyet Savcılığı'na ya da kolluk kuvvetlerine (polis, jandarma) başvurabilirsiniz.
Sıkça duyduğumuz 6284 sayılı Kanun tam olarak nedir ve şiddete uğradığımda bana ne gibi korumalar sağlar?
6284 sayılı Kanun, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınları, çocukları, aile bireylerini ve tek taraflı ısrarlı takip mağdurlarını korumayı amaçlayan çok önemli bir yasadır. Bu kanun kapsamında hakim, şiddeti önlemek amacıyla size ve çocuklarınıza barınma yeri sağlanması, geçici maddi yardım yapılması, kimlik ve diğer bilgilerinizin değiştirilmesi, eşinizin silahına el konulması gibi birçok farklı tedbire karar verebilir. Şiddet durumunda bu kanundan yararlanmak için zaman kaybetmeden başvurmanız hayati önem taşır.
Avukat Desteği ve Hukuki Yardım
Boşanma davasında avukat tutmak zorunda mıyım? Avukatsız dava açabilir miyim?
Türkiye'de boşanma davası açmak veya takip etmek için avukat tutma zorunluluğunuz yoktur. Ancak boşanma davaları, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık süreçlerdir. Haklarınızı tam olarak bilmeden, usul kurallarını doğru uygulamadan hareket etmek ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Bir avukat, sizi yasal süreçler, haklarınız ve riskler konusunda bilgilendirir, delillerinizi doğru şekilde sunar ve sizi mahkemede en iyi şekilde temsil eder. Özellikle çekişmeli davalarda avukat desteği büyük önem taşır.
Kendim için en iyi boşanma avukatını nasıl seçebilirim? Bir avukatta nelere dikkat etmeliyim?
İyi bir boşanma avukatı seçerken, öncelikle aile hukuku ve boşanma davaları konusunda deneyimli olmasına dikkat etmelisiniz. Sizinle açık iletişim kurabilen, sizi dinleyen, sorularınıza sabırla cevap veren, güvenilir ve ulaşılabilir bir avukat tercih etmeniz önemlidir. Çevrenizden tavsiye alabilir, baroların web sitelerinden araştırma yapabilirsiniz. İlk görüşmede avukatınızla aranızdaki uyum da karar vermenizde etkili olacaktır.
Avukatlık ücretini karşılayacak maddi durumum yok. Bu durumda devletten ücretsiz hukuki destek (adli yardım) alabilir miyim?
Evet, avukatlık ücretini karşılayacak maddi gücünüz yoksa, bulunduğunuz ildeki baronun Adli Yardım Bürosu'na başvurarak durumunuzu belgelediğinizde (fakirlik belgesi, ikametgah, kimlik fotokopisi gibi belgelerle) size ücretsiz olarak bir avukat atanmasını talep edebilirsiniz. Adli yardım, hak arama özgürlüğünüzün önemli bir güvencesidir.
Duygusal Süreç ve Yeni Bir Hayat
Boşanmanın getirdiği üzüntü, öfke ve stresle nasıl başa çıkabilirim? Psikolojik destek almam faydalı olur mu?
Boşanma, yas sürecine benzeyen yoğun duygusal iniş çıkışların yaşandığı bir dönemdir. Üzüntü, öfke, kaygı, yalnızlık gibi duyguları hissetmeniz çok normaldir. Bu duygularla başa çıkmak için kendinize zaman tanıyın, güvendiğiniz insanlarla konuşun, size iyi gelen aktivitelere yönelin. Profesyonel bir psikolog veya terapistten destek almak, bu süreci daha sağlıklı yönetmenize, duygularınızı anlamlandırmanıza ve geleceğe daha güçlü adımlarla yürümenize çok yardımcı olabilir.
Ailemin ve çevremin boşanma kararıma yönelik olası olumsuz tepkileriyle nasıl baş edebilirim?
Maalesef bazen en yakınlarımızdan bile beklediğimiz anlayışı göremeyebiliriz. Kendi kararınızın arkasında durun. Herkese her detayı açıklamak zorunda değilsiniz. Sınırlarınızı çizin ve size saygı duymayan yorumlara karşı kendinizi koruyun. Sizi gerçekten anlayan ve destekleyen insanlara odaklanın. Unutmayın, bu sizin hayatınız ve sizin mutluluğunuz en önemlisi.
Boşandıktan sonra hayatıma nasıl devam edeceğim konusunda endişeliyim. Yeni bir başlangıç yapmak gerçekten mümkün mü?
Kesinlikle mümkün! Boşanma bir son değil, zorlu da olsa yeni bir başlangıçtır. Bu süreç, kendinizi yeniden keşfetme, hayallerinizi gerçekleştirme ve kendi ayaklarınızın üzerinde daha güçlü durma fırsatı sunabilir. Ekonomik ve sosyal olarak bağımsızlığınızı kazanmak, kendinize yeni hedefler koymak, ilgi alanlarınıza yönelmek bu yeni dönemi anlamlı kılacaktır. Hukuki süreçte haklarınızı alarak bu yeni başlangıca daha güvenli adım atabilirsiniz. Unutmayın, her zaman umut vardır ve daha mutlu bir gelecek inşa etmek sizin elinizdedir.
Yorumlar